Informator turystyczny Autorka artykułu jest uczniem klasy II  Liceum Ogólnokształcącego nr II w Sanoku. Artykuł ten został napisany na podstawie przewodnika opracowanego na zajęcia z przedmiotu plastyka.
W pracy wykorzystano dostępne materiały.

 

S A N O K

 

Na poznanie miasta Sanoka, jego zabytków i historycznych pamiątek łącznie ze słynnym skansenem, potrzeba 1 do 2 dni czasu, zależnie od możliwości i zainteresowań turysty.

Przykładowy opis jednodniowej trasy po mieście, łącznie z wycieczką po terenie Muzeum Budownictwa Ludowego.

Dworzec PKS (ul. Lipińskiego) – Kościół farny p.w. Przemienienia Pańskiego (Pl. Św. Michała) – Zabudowa Rynku – Kościół i klasztor oo. Franciszkanów – Muzeum Historyczne – Zamek (ul. Zamkowa) – Muzeum Budownictwa Ludowego – Dworzec PKS.

Trasa ta prowadząca ulicami miasta umożliwia zwiedzanie tego ciekawego i szacownego grodu. Rozpoczyna się od dworca PKS. Poruszamy się ulicą Lipińskiego, aż do przejazdu kolejowego. Warto wiedzieć, że nazwa tej ulicy upamiętnia nazwisko założyciela pierwszego na terenie Sanoka zakładu przemysłowego. Dalej prosto ul. Jagielońską. Po prawej stronie widać bloki osiedla, którego realizacje rozpoczęto w 1977 r. W głębi osiedla, na dawnych błoniach nad Sanem (przy al. Wojska Polskiego) znajduje się duży ośrodek sportowo – rekreacyjny MOSiR, dysponujący kompleksem obiektów: zespół basenów krytych i otwartych, tor lodowy do jazdy szybkiej (sztucznie mrożony), place zabaw, tereny rekreacyjne, zespół hotelarsko – gastronomiczny.
Ulica Jagielońska wkracza w obręb starszej części miasta. Po obu stronach zabudowa złożona z domów i małych kamieniczek, głównie z końca XIX i początków XX wieku. Zainteresowanie wzbudza budynek w narożu ul. Kościuszki, z podcieniami, pochodzący z początków XX wieku.
Na Skrzyżowaniu ulic trasa skręca w lewo, prowadzi krótko ul. Kościuszki i zaraz w prawo na ul. Grzegorza z Sanoka wiodąca do dawnego Małego Rynku, zwanego obecnie Pl. Św. Michała. Do niedawna Był tu plac targowy, a jeszcze wcześniej stał pierwszy sanocki kościół farny. Na początku ul. Grzegorza obelisk upamiętniający 800-lecie Sanoka, a nieco dalej masywna budowla Kościoła parafialnego.

Stary kościół sanocki, w którym Władysław Jagiełło brał ślub z Elżbietą Granowską, spalił się podczas wielkiego pożaru miasta w 1782 r. , a ruiny jego uległy rozbiórce. Z budynku tego zachowała się tylko renesansowa płyta nagrobna Sebastiana Lubomirskiego (1558), umieszczona w nawie istniejącego kościoła.
Obecny kościół został wzniesiony w latach 1874-87 wg projektu arch. Józefa Braunseisa. Jego wnętrze zdobi polichromia malowana przez Tadeusza Popiela w początkach XX w. Na głównej fasadzie kościoła tablice upamiętniające 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem i 250 rocznicę odsieczy Wiedeńskiej.

Naprzeciw kościoła, w narożu placu stoi długi parterowy budynek, tzw. Dom mansjonarski. Wybudował go w początkach XVIII w. proboszcz sanocki ks. Franciszek Goźliński. Obecnie mieści się tu Młodzieżowy Dom Kultury. Wewnątrz zachowane oryginalne sklepienia.

Rynek  

Z Placu Św. Michała , ul. Grodka do ul. 3 Maja, którą w lewo do Rynku, stanowiącego obecnie centrum starego miasta. Plac otacza zwarta zabudowa mieszczańskich kamieniczek i urzędowych budynków. W zachodniej pierzei placu okazały piętrowy budynek dawnego starostwa, o bogatym wystroju architektonicznym z okresu secesji, mieszczący obecnie siedzibę władz miejskich. Północną i południową pierzeje rynku zajmują zabytkowe kamieniczki, powstałe w większości w XVIII w. , przeważnie przebudowane na przełomie XIX i XX stulecia.
W narożu pn. - wsch. wznosi się zabytkowy zespół zabudowań Klasztoru i kościoła oo. Franciszkanów, wzniesiony w latach 1632-40 , przebudowywany w 1846, 1886 i 1905 r. Późnobarokowe ołtarze, obraz Matki Boskiej Ziemi Sanockiej, polichromia z 1935-36 r. Władysława Lisowskiego.
Po wschodniej stronie placu znajduje się budynek starego Ratusza, zwracający uwagę dwoma kamiennymi emblematami z godłem państwa i herbem miasta. Budynek ten pochodzący z 2 poł. XVIII w., został w 2 poł. XIX w. znacznie rozbudowany, otrzymał piętro i dwa skrzydła boczne.

Przy ul. Zamkowej znajduje się budynek Muzeum Historycznego, którego ekspozycja obejmuje: zbiory ikon, galerie malarską. W podziemiach znajdują się wykopaliska z przeprowadzonych badań archeologicznych na wzgórzu w Trepczy gdzie odkryto ślady wczesnośredniowiecznego grodziska, nazwanego Fajką.

Zamek Nieco dalej dróżka w prawo prowadząca do zamku. Dostępny do zwiedzania jest jedynie parter, gdzie znajduje się jeden z największych zbiorów ikon w Europie. Pozostała część zamku jest obecnie w remoncie.

Dalej w dół ul. Zamkową. Niedaleko znajduje się murowana cerkiew prawosławna z 1784 r. Ulicą Zamkową poruszamy się aż do skrzyżowania z ul. Białogórską (po lewej stronie w narożu ulic znajduje się Dom Turysty) . Ulica Białogórska doprowadza do Sanu którego brzegi spina most.Za mostem skręcamy w prawo i drogą pod urwiskiem około 250 m. dochodzimy do Muzeum Budownictwa Ludowego. Położone jest u podnóża zalesionych zboczy Gór Słonnych.

Mapka  

Skansen został utworzony w 1958 r. Z inicjatywy znanego sanockiego działacza Aleksandra Rybickiego, a jego oficjalne otwarcie nastąpiło w 1966 r. Park zajmuje rozległy teren o powierzchni 38 ha , podzielony jest na 7 sektorów. W poszczególnych sektorach prezentowane są zabytki kultury materialnej Dolinian, Pogórzan zachodnich i wschodnich, Łemków i Bojków, grup etnicznych zamieszkujących tereny Pogórza, Podkarpacia i Beskidów.

Po zwiedzeniu skansenu należy udać się na ul.Sadową, skąd MKS nr 0 dojeżdżamy na ul. Lipińskiego (przystanek za torami). Stąd pieszo do dworca PKS.

Małgorzata Domin