USTRZYKI DOLNE

Trudno dziś stwierdzić czy osada powstała na surowym korzeniu, czy też lokowano ją na miejscu istniejącej tu wcześniej wsi, ale domniemywać należy, że jeśli nawet istniało tu wcześniej osadnictwo, to wyludnione wsie niespokojnego dawniej pogranicza zarosły lasem i wymagały od nowa karczunku. Pierwotnie była to wieś królewska założona w 1469 roku przez pasterzy wołoskich na surowym korzeniu. Swoim zasięgiem obejmowała początkowo również Jasień. Pierwszym właścicielem był Janowicz herbu Przestrzał rodem z Siedmiogrodu. Według innych źródeł po tzw. wojnie bukowińskiej w 1497 roku król Jan Olbracht nadał ją na własność niejakiemu Ustrzyckiemu, za zasługi poniesione przez niego w czasie oblężenia Suczawy i bitwie pod Koźminem. Przywilej ten potwierdził w 1565 roku król Zygmunt August. Wieś zatem z królewskiej stałą się własnością prywatną, a Ustrzyccy zasilili liczne rzesze drobnej szlachty, osiadłej w tych stronach. Król Stefan Batory w 1582 roku po rozejmie zawartym w Jamie Zapolskim kończącym długotrwałą wojnę z Moskwą, osadził w Ustrzykach i okolicznych królewszczyznach wysłużonych żołnierzy piechoty wybranieckiej w celu zabezpieczenia tej miejscowości i okolicy przed nękającymi zagonami tatarskimi i napadami band beskidników. Około 1727 r. dzięki staraniom Ustrzyckich wieś otrzymała prawa miejskie z rąk króla Augusta II Mocnego. Nie wpłynęlo to jednak na szybszy rozwój Ustrzyk. Podstawą utrzymania ludności było nadal pasterstwo wołów w miejscowych lasach i połoninach. Dopiero rozwój przemysłu naftowego na tym terenie u schyłku XIX stulecia wpłynął na ożywienie gospodarcze miasta. W 1900 roku wybudowano w Ustrzykach Dolnych pierwszą rafinerię ropy naftowej. W mieście rozwijać się zaczął handel. Podobnie jak pobliskie miasteczka: Lutowiska, Bircza, Chyrów, Sambor i Turka. Ustrzyki słynęly z handlu bydłem.
Jesienią 1914 roku wojska austro - węgierskie z okolic tego miasteczka dwukrotnie ponawiały kontrofensywę, mając na celu odblokowanie oblężonej przez Rosjan twierdzy przemyskiej. W rok później , po "operacji gorlickiej", władze austriackie dokonały tu wielu egzekucji ludności, posądzanej o  moskalofilstwo. W wyniku uciążliwych rekwizycji bydła, koni i zboża w okolicy zaczął panować głód. Szerzyły się epidemie chorób zakaźnych. W ostatnim roku wojny działały tu grupy dezerterów z armii austro - węgierskiej, którzy tworzyli zwarte oddziały zbrojne, zwane "zieloną kadrą". Dokonywały one napadów na transporty kolejowe, magazyny i składy kupców, siejąc postrach w całej okolicy. W listopadzie 1918 roku nie bez poparcia władz austriackich, na krótko opanowały miasto oddziały atamana Semena Petlury, próbujące utworzyć lokalną władzę ukraińską. Szybko jednak zostały stąd wyparte przez polskie jednostki wojskowe. W latach międzywojennych nastąpił tu dalszy rozwój przemysłu naftowego. W mieście powstało kilka zakładów i warsztatów obsługujących kopalnictwo naftowe. Przed wojną była tu siedziba gminy. W 1937 roku było tu 513 domów.

Centrum miasteczka stanowi Rynek. Po jego południowej stronie murowany budynek dawnej synagogi z I połowy XIX w. Naprzeciw znajduje się cmentarz żydowski. Zachowało się na nim ok. 80 macew (nagrobków) z XIX i XX w. Nieopodal centrum znajduje się kościół parafialny p.w. Matki Bożej Królowej Polski zbudowany w 1909-11 r.We wnętrzu XVII w. ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem przywieziona w 1951r. przez przesiedleńców z Bełżca oraz XVIII wieczny obraz św. Józefa.

Uwagi do Webmastera

data aktualizacji: 00-03-03

Powrót do strony głównej serwisu LESKO