Wycieczka do Muzeum Historycznego w Sanoku
(lekcja muzealna)

Dnia 31 maja 2005r. odbyła się długo oczekiwana lekcja muzealna. Wcześniejsze terminy były kilkakrotnie przesuwane z powodu śmierci i długotrwałej żałoby wybitnego sanockiego malarza - Zdzisława Beksińskiego oraz choroby przewodnika. Zajęcia prowadziła p. Katarzyna Winnicka pracownik Muzeum Historycznego w Sanoku. Muzeum zostało założone w 1943r. i należy do najstarszych na Podkarpaciu. Ekspozycje prezentowane są w salach zamku wybudowanego w latach 1521-1548.	Muzeum Historyczne w Sanoku
Wybitną wartość w skali międzynarodowej posiada kolekcja sztuki cerkiewnej z licznymi arcydziełami malarstwa ikonowego od XV do XIX wieku. Sztuka cerkiewna to ikony, paramenty liturgiczne (świeczniki, monstrancje, ubiór popa, diakona i różne przedmioty używane przez księży). Sztuka pisania ikon zaczęła się od Bizancjum. Znajdują się tam monastyry czyli klasztory. Są to miejsca gdzie tworzono ikony. Póżniej sztuka pisania ikon przeniosła się do Rosji, a z tamtych terenów do Jugosławii i w końcu dotarła do Polski. Została nazwana karpacką, bo dotyczy malowania ikon na terenie całych Karpat. Na początku ikony malowane były do cerkwi. Na przełomie XVIII i XIX w. powstało mnóstwo cerkiewek, które trzeba było zaopatrzyć, wyposażyć w ikony. Ikony znajdowały się na ikonostasie, gdzie miały swoje stałe miejsce.	Muzeum Historyczne w Sanoku
Potem przewodnik przedstawiła etapy techniki malowania ikon. Malowano je na deskach początkowo z drzew liściastych (lipa, buk, olcha), później z drzew iglastych, bo to drewno było tańsze. Malarz rzeźbił w desce wgłębienie (kowczyk). Nanoszono na to siatkę aby była lepsza przyczepność, używano tylko naturalnych składników. Z kolei smarowano to bardzo ciepłym klejem, którego kładziono kilka warstw. Na całą deskę nakładano płótno w celu zabezpieczenia drewna przed kornikami. Na to nakładano grunt. Była to kreda ze sproszkowanym alabastrem i mieszano to z pigmentami. Malowanie rozpoczynano od wykonywania krajobrazu. Potem malowano twarz i dłonie. Poświęcano temu najwięcej uwagi, gdyż twarz miała być trójwymiarowa. Kolorystyka ikon to głównie niebieski, czerwony i zielony. Złote były nimby lub tło. Czerwony symbolizował ziemie, niebieski niebo.	Muzeum Historyczne w Sanoku
Jedną z najstarszych ikon jest "Zaśnięcie Matki Bożej". Dużo ikon jest poświęconych Matce Bożej. Maja one różne warianty. Późniejsze ikony to Matka Bożą z dzieciątkiem, które się do niej tuli. Ukazywały akspekt miłości, czułości macierzyństwa. Matka Boża ma smutne oczy, bo już wie, że straci syna, że on będzie Zbawcą. Ikona przedstawiająca Chrystusa Pantokratora (Pana świata), prawa jego ręka jest w geście błogosławieństwa, a w lewej trzyma księgę. Z uwagą wysłuchaliśmy informacji o ikonie "Szymon Słupnik". Przedstawia ona Szymona, który wybrał rodzaj ascezy, polegający na tym, że mieszkał na wysokim słupie (30...40m). Było to miejsce święte i z niego nauczał, głosił kazania. Inni asceci to dendryci, którzy żyli na konarach drzew.	Muzeum Historyczne w Sanoku

Anna Domin